مدل CAPM یا مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای چیست؟
مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای یا به‌اختصار مدل CAPM برای اولین بار در سال ۱۹۵۲ توسط هری مارکویتز توسعه پیدا کرد و یک دهه بعد توسط افراد دیگری ازجمله ویلیام شارپ بهبود داده شد. این مدل رابطه بین ریسک و بازده مورد انتظار را توصیف می‌کند و به‌عنوان مدلی برای قیمت‌گذاری اوراق بهادار پرمخاطره به شمار می‌رود.
مدل CAPM می‌گوید که نرخ بازده مورد انتظار یک ورقه بهادار یا پرتفوی از مجموع نرخ بازده بدون ریسک در بازار و پاداش ریسک حاصل از سرمایه گذاری به دست می‌آید. اگر بازده مورد انتظار محاسبه‌شده با بازده موردنیاز سرمایه گذار مطابقت نداشته یا بیشتر از آن نباشد، سرمایه گذاری انجام نخواهد گرفت.
فرمول رایج برای توصیف مدل CAPM به‌صورت زیر است:
بتا*(نرخ بازده بدون ریسک- بازده بازار) + نرخ بازده بدون ریسک= بازده مورد انتظار
مدل CAPM بیانگر چیست؟
مدل CAPM بیانگر آن است که بازده مورد انتظار یک دارایی به سه عامل بستگی دارد:
اول. ارزش زمانی پول در شرایط بدون ریسک: این عامل به‌وسیله نرخ بازده بدون ریسک سنجیده می‌شود و برابر با پاداشی است که صرفاً به دلیل گذشت زمان و به تعویق افتادن مصرف پول و بدون پذیرش هیچ ریسکی دریافت می‌شود.
دوم. پاداش پذیرش ریسک سیستماتیک: این عامل به‌وسیله صرف ریسک بازار یا همان مازاد بازده بازار به نرخ بازده بدون ریسک سنجیده می‌شود. این بخش پاداشی است که بازار برای پذیرش یک واحد از ریسک سیستماتیک علاوه بر پاداش به تعویق انداختن مصرف پول به سرمایه گذار می‌دهد.
سوم. مقدار ریسک سیستماتیک: این عامل به‌وسیله بتا سنجیده می‌شود. این بخش مقداری از ریسک سیستماتیک یک دارایی خاص نسبت به ریسک سیستماتیک پرتفوی بازار است.
مثالی از مدل CAPM
به‌طور مثال، فرض کنیم که نرخ بازده بدون ریسک ۱۲ درصد و نرخ بازده پیش‌بینی‌شده بازار برای سال بعد ۱۸ درصد باشد. حال شما علاقه‌مند هستید، بازده مورد انتظار شرکت فرضی شناسا را که قصد خرید سهام آن را دارید، محاسبه کنید؛ بنابراین نخست به سراغ محاسبه بتا شرکت شناسا می‌روید و بعد از بررسی ارزش بتای آن را ۱٫۹ برآورد می‌کنید. ازآنجاکه بتای بازار بورس برابر با ۱٫۰ دارد، پس بتای ۱٫۹ برای شرکت شناسا به ما می‌گوید که این شرکت ریسک بیشتری از کل بازار دارد. این ریسک اضافه به این معنی است که ما باید از این سرمایه گذاری بازده بالقوه بیشتر از ۱۸ درصد را انتظار داشته باشیم. می‌توانیم این موضوع را به شکل زیر محاسبه نماییم:
بازده مورد انتظار = ۱٫۹*(۱۲%-۱۸%)+۱۲%
بازده مورد انتظار = ۲۳٫۴%
آنچه مدل CAPM به ما می‌گوید این است که شرکت فرضی شناسا دارای نرخ بازده موردنیاز ۲۳٫۴ درصد است. پس اگر شما در شرکت شناسا سرمایه گذاری کنید، نرخ بازگشت سرمایه گذاری شما باید حداقل ۲۳٫۴ درصد باشد. چنانچه فکر می‌کنید سرمایه گذاری در سهام این شرکت، چنین بازدهی نخواهد داشت، پس باید سرمایه گذاری در شرکت دیگری را مد نظر قرار دهید، چراکه احتمالاً ریسک سرمایه گذاری در شرکت یا همان بتا زیاد است.
باید به خاطر داشته باشید که سهامی با بتای بالا معمولاً بازده‌های بالاتری می‌دهند. بااین‌حال در یک دوره زمانی بلندمدت، سهام با بتای بالا بدترین عملکرد را در دوره سقوط بازار (دوران رکورد) خواهند داشت. درحالی‌که شما ممکن است بازده بالایی از سهام با بتای بالا دریافت کنید، اما هیچ تضیمنی وجود ندارد که بازده CAPM تحقق یابد.
(پایان درس هشتم دوره آموزشی آشنایی با مفاهیم مالی)
منبع: مدیرمالی
اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش نظرات مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این مقاله در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.
سلام مریم عزیز
شما میتوانید کتاب مدیریت مالی نوین ترجمه دکتر جهانخانی را مطالعه کنید.
با آرزوی موفقیت برای شما
سلام خسته نباشید
ممنون از مطالبی که گذاشتین بنده دانشجوی کارشناسی ارشد امار هستم میخواهم مدل capm به صورت سری زمانی بررسی کنم ولی با مفاهیمی که بالا نوشتید اشنایی ندارم آیا فایلی که پایه ای توضیح داده باشد دارید؟ ممنون میشم برایم بفرستید