هدفتان از سرمایه‌گذاری را مشخص کنید و فریب وسوسه‌های دیگران را نخورید.

سرمایه گذاری در سهام مثل سایر انواع سرمایه‌گذاری ابزاری برای زندگی بهتر است، نه کمتر و نه بیشتر. شما در سهام سرمایه گذاری می‌کنید تا از طریق منافع حاصل از آن، به سایر اهدافتان برسید، مثلاً ماشین بخرید. پس باید ابتدا هدفتان را از سرمایه گذاری در بورس مشخص کنید. مثالی می‌زنیم تا موضوع روشن‌تر شود.

شما برای چه لپ‌تاپ می‌خرید؟ آیا لپ‌تاپ می‌خرید که فقط یک لپ‌تاپ داشته باشید؟ مسلماً خیر. هدف شما از خرید یک لپ‌تاپ می‌تواند این باشد که در کارهای روزانه‌تان از آن استفاده کنید و سرعت عملتان بیشتر شود. یا می‌خواهید از آن برای دیدن فیلم یا گوش کردن به موسیقی و بازی‌های کامپیوتری استفاده کنید. سرمایه گذاری در بورس هم همین‌طور است. آیا هدف خود را از سرمایه گذاری در بورس مشخص کرده‌اید؟ بیایید کمی دراین‌باره باهم صحبت کنیم.

اهداف از لحاظ بازه زمانی به سه دسته تقسیم می‌شوند:

  1. اهداف بلندمدت، به پروژه‌ها و اهداف مالی اطلاق می‌شود که حداقل به پنج سال زمان برای برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری نیاز دارند.
  2. اهداف میان‌مدت، برای مدت‌زمان دو تا پنج سال برنامه‌ریزی می‌شوند.
  3. اهداف کوتاه‌مدت نیز معمولاً به سرمایه‌گذاری و صرف هزینه در بازه زمانی کمتر از دو سال احتیاج دارند.
ریسک‌پذیری و سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاری در بورس، ماهیتاً یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است و شما باید برای حداقل پنج سال حضور مداوم در بورس برنامه‌ریزی کنید. هدف از سرمایه‌گذاری در بورس می‌تواند موارد زیر باشد:

  • رسیدن به استقلال مالی و درآمد پایدار و مستمر در سنین ۵۰ سال به بالا و بازنشستگی.
  • پرداخت هزینه تحصیل و ازدواج فرزندان در ۱۵ تا ۳۰ سال آینده.
  • پرداخت مخارج احتمالی درمان یا سایر مخارج پیش‌بینی‌نشده و سنگین در سنین پیری.

بااین‌وجود، سرمایه‌گذاری در برخی شرکت‌ها نظیر شرکت‌های بزرگ بورسی، می‌تواند هدفی میان‌مدت باشد. برای مثال اگر شما در آستانه بازنشستگی باشید، می‌توانید بخشی از پس‌انداز خود را در سهام شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری کنید و امیدوار باشید در چهار یا پنج سال آینده بازده خوبی برای شما داشته باشد. ولی شرایط کلان اقتصادی هم بسیار مهم است. درصورتی‌که بازار دوره رونق خود را سپری می‌کند، تصمیم برای ورود به بورس و سرمایه‌گذاری در سهام منطقی‌تر از زمانی است که رکود بر بازار حاکم است. در دوره رکود بهتر است کنار بایستید و منتظر باشید. (مقاله پیشنهادی برای زمان بازنشستگی: برای دوره بازنشستگی چه برنامه‌ای دارید؟)

نکته مهم اینجاست که بورس جای مناسبی برای سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت نیست. چون در کوتاه‌مدت قیمت‌ها به‌صورت غیرعقلانی بالا و پایین می‌روند و مدام نوسان دارند؛ بنابراین نمی‌توان فهمید که در هفته یا ماه آینده چه بلایی بر سر قیمت‌ها می‌آید! ممکن است امروز سهمی را در قیمت ۴۰۰ تومان بخرید و هفته آینده قیمت آن ۴۶۰ تومان و ماه آینده ۳۱۰ تومان باشد؛ بنابراین اگر می‌خواهید پول خود را برای یک سال در جای مطمئنی سرمایه‌گذاری کنید، بهتر است به بانک مراجعه کرده و در سپرده‌های کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاری کنید. (برای مطالعه بیشتر می توانید این مقاله را نیز مطالعه نمایید: اهداف سرمایه گذاری، بلند مدت یا کوتاه مدت؟)

در سال‌های اخیر بسیاری از تحلیل‌گران، کارگزاران و وب‌سایت‌ها و مراکز آموزشی، سرمایه‌گذاران را ترغیب می‌کنند تا به‌جای سرمایه‌گذاری در بورس به معامله‌گری و سفته‌بازی بپردازند و سودهای مقطعی و کوتاه‌مدت به دست آورند. به همین دلیل عموم افراد ناآگاه خیال می‌کنند می‌توان یک‌شبه در بورس میلیونر شد، درصورتی‌که معمولاً عکس آن اتفاق می‌افتد. (ما در دوره “آموزش بورس” گام های مهم برای سرمایه گذاری در بورس را برای شما تهیه کرده ایم).

بنابراین بسیار مهم است بدانید سرمایه‌گذاری با پس‌انداز و سفته‌بازی چه تفاوتی دارد؟ شما می‌خواهید کدام باشید؟ سرمایه‌گذار یا سفته‌باز؟ دانستن جواب این سؤال برای اهداف و آرمان‌های شما حیاتی است. افرادی که تفاوت این سه را نمی‌دانند، به‌زودی در بورس بازنده خواهند شد! نکات زیر به شما کمک می‌کند که تفاوت این سه را درک کنید و بین آن‌ها تمایز قائل شوید.

  • سرمایه گذاری یعنی شما ثروت خود را در دارایی‌های فیزیکی نظیر زمین و مسکن یا دارایی‌های غیر فیزیکی نظیر سهام سرمایه‌گذاری کنید و انتظار دارید تا سود آن را در آینده به‌صورت افزایش قیمت یا پرداختی ماهیانه یا سالانه دریافت کنید. برای این کار شما به زمان، دانش و انضباط در تصمیم‌گیری نیاز دارید. قیمت سهام یا زمین شما ممکن است در کوتاه‌مدت مدام بالا برود یا پایین بیاید؛ اما شما به آن توجهی نمی‌کنید، چراکه منتظر عواید بلندمدت سرمایه‌گذاری خود هستید.
  • منظور از پس‌انداز این است که شما بخشی از ثروت خود را در حسابی مطمئن نظیر بانک نگه می‌دارید تا در آینده نزدیک آن را برداشت کرده و خرج کنید. پس‌انداز شما معمولاً دچار نوسان نمی‌شود و ریسک از دست دادن آن برای شما صفر است، چراکه اصل سپرده شما توسط بانک مرکزی یا سایر نهادهای مالی تضمین می‌شود. تأکید شما برای پس‌انداز بیشتر بر نقدشوندگی و بدون ریسک بودن آن است.
  • سفته بازی درواقع همان قمار کردن است که در بازارهای مالی به آن سفته بازی گفته می‌شود. در این مورد افراد در سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند تا از منافع کوتاه‌مدت و نوسانات روزمره قیمت بهره ببرند. برای مثال سهمی را امروز ۴۲۳ تومان بخرند و فردا یا پایان هفته ۴۴۵ تومان بفروشند.

درک این سه برای بسیاری از فعالان بازار دشوار است. تفاوت اصلی سرمایه گذاری و سفته بازی در میزان ریسکی است که شما در معامله تقبل می‌کنید. معاملات پر ریسک که معمولاً برای دستیابی به سود کوتاه‌مدت هستند زیر چتر سفته‌بازی و معاملاتی که ریسک منطقی و متعادل دارند و بر طبق جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل انجام می‌شوند، زیر چتر سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرند. سرمایه‌گذاران به دنبال دستیابی به یک سود رضایت‌بخش با پذیرش ریسک متوسط یا کمتر از متوسط بازار هستند. درحالی‌که سفته‌بازان به دنبال یک بازده غیرعادی هستند که ممکن است به‌صورت مقطعی ایجاد شود. البته سفته‌بازی کاملاً شبیه به قمار نیست. چراکه سفته‌بازان بورس معمولاً افراد با دانشی هستند، اما درهرصورت ریسکی که می‌پذیرند بسیار بالاتر از ریسک متوسط بازار است.

اگر بعد از تحلیل و بررسی به این نتیجه رسیدید که سهام شرکت الف 350 تومان می‌ارزد، اما در حال حاضر در بازار به قیمت 290 تومان خریدوفروش می‌شود و تصمیم به خرید سهام گرفتید، این کار شما سرمایه‌گذاری نام دارد.

منبع: مدیرمالی