انواع ریسک در بازار بورس کدامند؟
سرمایهگذاران همواره با انواع ریسک در بازار بورس مواجه هستند که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت. سادهترین تعریفی که از ریسک میتوان ارائه داد این است که: «یک سرمایه گذار احتمال دارد بخشی یا همه سرمایه خود را از دست بدهد». نترسید، اگر انواع ریسک در بازار بورس را بشناسید و برای روبرو شدن با آن برنامهریزی کنید، آسیبی به شما نخواهد رساند. ابتدا لازم است قدیمیترین رابطهای را که در دنیای سرمایهگذاری وجود دارد، به شما معرفی کنم… بله رابطه ریسک و بازده.
رابطه ریسکو بازده بیان میکند که اگر بخواهید بازده بالاتری به دست آورید، باید ریسک بیشتری را هم تحملکنید و اگر نمیخواهید، پس بازدهی سرمایهگذاری شما هم زیاد نخواهد بود. (برای اطلاعات بیشتر درباره ریسک و بازده این مقاله را مطالعه نمایید: قانون الاکلنگ (ریسک و بازده) در بازار بورس!)
یک مثال از دنیای واقعی موضوع را روشنتر میکند. یکی از دوستانم مبلغی پس انداز داشت که میخواست جایی سرمایه گذاری کند. وقتی از نرخ بهره سپرده های بانکی مطلع شد، با تعجب به من گفت: «اینکه حتی از نرخ تورم هم کمتر است! میخواهم پولم را جایی سرمایه گذاری کنم که سود بیشتری داشته باشد.» پرسیدم چرا در بازار بورس سرمایه گذاری نمیکنی؟ و جواب داد: «بورس؟ مگر دیوانه شدم؟ سرمایه گذاری در سهام خیلی ریسکی است!» خب… اگر نمیخواهید ریسک بیشتری را تحملکنید، پس اعتراضی هم به نرخ سود سپرده های بانکی نداشته باشید! ریسک از هر نوعی که باشد، بر سرمایه شما اثر میگذارد، خواه پولتان در بانک باشد، خواه در بورس یا حتی زیر بالش شما پنهانشده باشد، بازهم از گزند ریسک در امان نخواهد بود. ریسک آتشسوزی منزل یا دزدیده شدن پولتان را در نظر بگیرید!
به همین دلیل فهمیدن ریسک، پیش از سرمایه گذاری بسیار مهم است. در زیر انواع ریسک در بازار بورس را بهطور مختصر معرفی میکنم.
ریسک مالی
فرض کنید شما در سهام شرکت آلیبالی سرمایه گذاری کردهاید و سهام آن را در قیمت ۳۷۰ تومان خریدهاید. حالا بعد از مدتی، شرکت آلیبالی با مشکلاتی در فرآیند تولید و فروش روبرو میشود و نمیتواند محصولات خود را بفروشد و تعهدات خود را عملی کند و لذا با جدیتر شدن مشکلات، شرکت اعلام ورشکستگی میکند. حالا شما صاحب سهام یک شرکت ورشکسته هستید که سهامتان در بازار هیچ ارزشی ندارد. به چنین ریسکی که همواره در بازار بورس سرمایه گذاران را تهدید میکند، ریسک مالی گفته میشود.
راهحل در امان ماندن از ریسک مالی چیست؟ برای اینکه ریسک مالی سرمایه گذاری خود را کاهش دهید لازم است قبل از خرید سهام، اطلاعات کافی در مورد آن جمعآوری کنید و این اطلاعات را تجزیهوتحلیل کنید (نگران نباشید، ما در مدیرمالی به شما کمک خواهیم کرد). توجه داشته باشید یک تحقیق کامل تا حدودی برنامهریزی و کمی شم مالی تا حد زیادی ریسک مالی را کاهش میدهد.
ریسک نرخ بهره
وقتی تاریخچه این ریسک را در بازارهای جهانی بررسی میکنیم، میبینم که ریسک نرخ بهره ، در بیشتر موارد اوراق بهادار با درآمد ثابت را تحت تأثیر قرار میدهد، اما با توجه به ربوی بودن آن به شکل معمول و جهانیاش در اقتصاد ما تعریف نمیشود؛ اما میتوان نرخ بهره بانکی را بهعنوان نرخ بهره عمومی در نظر گرفت. حالا فرض کنید هفته گذشته در اوراق مشارکت دولتی با نرخ علیالحساب ۲۱ درصد سرمایهگذاری کردید، در آن روز، نرخ سپردههای بانکی بلندمدت ۱۸ درصد بود؛ بنابراین سرمایهگذاری در اوراق مشارکت دولتی بازده بالاتری داشت. حالا اگر دولت به بانکها اجازه دهد که نرخ سپردههایشان را تا حداکثر ۲۵ درصد افزایش بدهند چه اتفاقی میافتد؟ اوراق مشارکتی که شما پیشازاین خریدهاید، ارزش خود را تا حد زیادی از دست خواهد داد!
این تنها اثر مخرب ریسک نرخ بهره نیست. افزایش نرخ بهره باعث میشود نرخ وام دهی بانکها هم افزایش یابد و درنتیجه هزینه تأمین مالی شرکتهای بورسی بیشتر شود. افزایش هزینههای مربوط به تأمین مالی شرکتها ممکن است بر تولید و فروش آنها اثر بگذارد و شرکتها با مشکلاتی روبرو شوند. همینطور افزایش نرخ بهره بانکی باعث خروج سرمایه از بازار بورس به سمت بانکها و کاهش نقدینگی بازار بورس میشود که رکود در بازار بورس را به دنبال خواهد داشت.
برای مقابله با این ریسک همواره نیمنگاهی به جریانات کلی اقتصاد و همینطور قوانین و مقررات بانک مرکزی داشته باشید، پس انداز خود را فقط در یک نوع دارایی سرمایهگذاری نکنید. بهتر است آن را در منابع مختلف نظیر سپردههای بانکی، اوراق مشارکت و سهام بورسی سرمایهگذاری کنید.
ریسک بازار
بازار بورس از چندین هزار نفر سرمایهگذار تشکیلشده که روزانه خریدوفروش میکنند. برآیند تصمیمگیری این سرمایه گذاران است که مشخص میکند قیمت یک سهم افزایش یابد یا کاهش. یک سهم هرچقدر هم که خوب باشد، درصورتیکه اغلب سرمایه گذاران تصمیم به فروش آن بگیرند، با مازاد عرضه و کمبود تقاضا روبرو خواهد شد و درنتیجه قیمت آن کاهش مییابد. برعکس سهمی که تقاضای بیشازاندازه برای آن باشد، به دلیل کمبود عرضه قیمتش افزایش مییابد. نوسانات قیمت سهام در بازار، ریسک بازار را برای سرمایهگذاران به وجود میآورد.
باید توجه داشت که بازار بورس ماهیتاً نوسان پذیر است، بنابراین اگر پیش از خرید خود با دقت تحقیق کردهاید و از خرید خود مطمئن هستید، فریب نوسانات روزانه و کوتاه مدت را نخورید… بلند مدت فکر کنید.
ریسک تورم
امروز شما ده هزار تومان چه چیزهایی میتوانید بخرید؟ پنج سال قبل چه؟ بیست سال قبل چطور؟ به این میگویند ریسک تورم!
پول خود را یکجا راکد نگه ندارید، درجایی سرمایهگذاری کنید که بازده آن بیشتر از نرخ تورم باشد…همین!
ریسک سیاسی یا ریسک دولتی
اگر شرکتها را ماهی فرض کنیم، دولت و سیاستهای آن مانند برکهای میماند که ماهیها در آن شنا میکنند؟
آیا ماهیها در برکهای که آب آن آلوده است، زنده میمانند؟ مسلماً خیر! قوانین و سیاستهای دولت هم میتواند اثرات غیرقابل جبرانی بر برخی شرکتها داشته باشد. اگر سهامدار شرکتی هستید که تحت تأثیر قوانین دولتی قرار دارد، بیشتر مراقب باشید. ممکن است یکشبه سرمایه خود را از دست دهید!
ریسک شخصی
منشأ ریسک های سرمایه گذاری همیشه بازار و عوامل اقتصادی نیست. گاهی سرمایه گذاران خودشان سرمایه گذاری خود را دچار خطر میکنند. فرض کنید شما ۵ میلیون تومان در سهامی سرمایهگذاری کردهاید. حالا قیمت سهام تحت تأثیر عوامل مقطعی، کاهشیافته و ارزش سرمایهگذاری شما به ۴ میلیون تومان رسیده است. علیرغم اینکه شما باهدف بلندمدت در این سهام سرمایه گذاری کردهاید، اما ناگهان رخدادی پیش میآید که شما به پول سرمایهگذاری شده احتیاج پیدا میکنید. پس مجبورید سهام خود را با زیان بفروشید. این نوع خطر، ریسک شخصی نام دارد.
ریسک احساسی
منطق و انضباط در سرمایه گذاری از اصول اولیه ورود به بازار بورس است؛ اما همه ما انسان هستیم و گاهی مغلوب احساساتمان میشویم. نتیجه اینکه ضرر میکنیم! یاد بگیرید حریص نباشید، به خاطر ترس از زیان، دست از سرمایهگذاری نکشید و عاشق سهامتان نشوید و بهموقع آنها را بفروشید.
نکته نهایی اینکه اجازه ندهید ریسک سرمایهگذاری شما را بترساند، چراکه زندگی کردن همراه با ریسک و خطر است. مطمئن باشید که همه انواع ریسک ها را یاد گرفتهاید و سعی کنید دانشتان را در مورد انواع ریسک در بازار بورس سرمایه گذاری بیشتر کنید و اثرات آنها بر اهداف مالی و سرمایهگذاری خود مدیریت کنید.
ما در مدیرمالی تلاش میکنیم در این مسیر همراه شما باشیم. (اگر علاقمند به یادگیری سایر نکات کلیدی درباره بورس هستید به آموزش بورس مراجعه کنید)
منبع: مدیرمالی
اگر سؤال یا نظری درباره انواع ریسک در بازار بورس دارید لطفاً در بخش نظرات مطرح کنید. همینطور با اشتراکگذاری این مقاله در شبکههای اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.
با سلام و احترام .
ضمن تشکر از مطالب خوب و مفیدتان سوال دارم و آن اینکه :
ببخشید چرا مطالب شما قابل کپی برداری نیست ؟ با تشکر و سپاس فراوان .