اوراق مشارکت چه نوع اوراق بهاداری هستند؟
اوراق مشارکت، اوراق بهاداری از نوع بدهی هستند که اساساً به شکل وام از طرف سرمایه گذاران به ناشر یا توزیع کننده آن پرداخت میشود. اوراق مشارکت بهوسیله دولت، شهرداریها، شرکت های سهامی و مؤسسات بزرگی نظیر دانشگاهها منتشر و توزیع میشود تا منابع حاصل از فروش اوراق مشارکت برای هزینه های عملیاتی، مصارف سرمایه ای و سایر سرمایه گذاری ها مورداستفاده قرار گیرد. وقتی شما در اوراق مشارکت سرمایه گذاری میکنید، پول خود را به ناشر اوراق قرض میدهید و در عوض یک پرداخت ثابت منظم بر اساس یک نرخ سود علیالحساب (بهره) به صورت ماهیانه یا سه ماه یکبار دریافت میکنید تا زمانی که اوراق مشارکت به سررسید خود برسد. در تاریخ سررسید سود حاصل از پروژه که منابع مالی با هدف تأمین مالی آن پروژه جمعآوری شد محاسبه میشود و چنانچه سود حاصلی بیشتر از سود علیالحساب باشد، مابهالتفاوت به همراه سرمایه گذاری اولیه، به سرمایه گذار عودت داده میشود.
به اوراق مشارکت سرمایه گذاری های با “درآمد ثابت” هم میگویند، چون ارزش اوراق مشارکت بر اساس نرخ های سود و ارزش اسمی اوراق (اگر تا سررسید نگهداری شوند) تعیین میشود. اوراق مشارکت میتواند با سررسید متنوعی عرضه شوند و معمولاً به دستههای کوتاه (۱ تا ۳ سال)، متوسط (۳ تا ۱۰ سال) و بلند (۱۰ سال و یا بیشتر) تقسیم میشوند.
به لحاظ علمی نرخ سود اوراق با درآمد ثابت تابعی از دو عامل است:
اول- نرخ سود غالب بازار برای یک سررسید معین: هرچه سررسید اوراق با درآمد ثابت بیشتر باشد، سرمایه گذاران بیشتری خواهان قرض دادن پولشان میشوند. پس اوراق ۳ ساله معمولاً نرخ سود کمتری از اوراق ۱۰ ساله خواهند داشت و اوراق ۳۰ ساله هم معمولاً از بالاترین نرخ بهره برخوردار خواهند بود. بااینحال در اقتصاد اسلامی به دلیل ربوی بودن نرخ بهره ثابت، از مفهوم و سازوکار نرخ سود علیالحساب استفاده میشود که نرخ واقعی سود بعد از فرارسیدن سررسید اوراق مجدداً محاسبه شده و اعلام میشود.
دوم- ارزش و اعتبار کیفی شرکت ناشر: هرچه ارزش و اعتبار توزیع کننده اوراق قویتر باشد، ممکن است نرخ سود کمتر باشد. اعتبار بهتر بدین معنی است که ریسک نکول و ورشکستگی کمتر بوده و درنتیجه سود اوراق کاهش بیابد و برعکس.
در کشورهای دیگر از اوراق قرضه استفاده میشود. معروفترین این اوراق، اوراق قرضه دولتی ایالاتمتحده آمریکاست که به آن “خزانه” هم میگویند. این اوراق دارای اعتبار بالایی بوده و درنتیجه دارای کمترین نرخ سود در بین همهی انواع اوراق قرضه است. اوراق قرضه شرکتی معمولاً نرخ سود بالاتری بسته به رتبه بندی اعتباری مخصوص به خودشان خواهند داشت. در کشور آمریکا رتبه بندی اعتبار بهوسیله آژانسهای رتبه بندی نظیر S&P 500، Moody’s و Fitch تعیین میشود.
در ایران اوراق مشارکت معمولاً توسط دولت، وزارتخانهها و شهرداریها منتشر میشوند و ضمانت بانک مرکزی و نهادهای اقتصادی دولتی را به همراه دارند. به همین دلیل ریسک اعتباری همه این اوراق یکسان است.
چرا آگاهی در مورد اوراق مشارکت اهمیت دارد؟
اوراق مشارکت یکی از مهمترین انواع مختلف دارایی ها به حساب میآید و میتواند متنوع سازی بیشتری برای سرمایه گذاران در یک فرآیند تخصیص دارایی فراهم کند. اگرچه اوراق مشارکت عموماً بهعنوان گزینهای با ریسک کمتر نسبت به سهام در نظر گرفته میشود، اما بهطور کامل هم عاری از ریسک نیست. این اوراق در معرض ریسک نرخ بهره قرار دارد. به این معنی که ممکن است بعد از سرمایه گذاری در اوراقی که نرخ بهره ۲۰ درصدی دارد، اوراق جدیدی با همان شرایط اوراق قبلی منتشر و توزیع شود که نرخ بهره ۲۲ درصدی به سرمایه گذاران میدهد.
چه تصمیمی در مورد اوراق بگیریم؟
اضافه کردن اوراق مشارکت را بهعنوان بخشی از استراتژی متنوع سازی سبد سهام در سرمایه گذاری خصوصاً برای اهداف کوتاه مدت، نظیر اهدافی که میخواهید در طول سه سال آینده به آنها دست یابید، در نظر بگیرید. همچنین برای افق های سرمایه گذاری بلندمدت تر میتوانید از اوراق مشارکت بهعنوان منبعی برای متنوع سازی کلی استفاده کنید.
سرمایه گذارانی که به دنبال سودهای مطمئنتری هستند میتوانند در صندوقهای سرمایه گذاری با درآمد ثابت سرمایه گذاری کنند. چراکه این صندوقها بهخوبی متنوع سازی شدهاند و ریسک سرمایه گذاری در اوراق مشارکت را به حداقل ممکن کاهش میدهند.
(پایان درس چهاردهم دوره آموزشی مفاهیم سرمایه گذاری)
منبع: مدیر مالی
اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش نظرات مطرح کنید. همینطور با اشتراکگذاری این مقاله در شبکههای اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید
خیلی متشکرم از راهنماییتون.
سلام مهدی عزیز
وقتی گفته میشه سود علی الحساب ۲۰ درصد هستش منظور به صورت سالیانه ۲۰ درصد است.
بنابراین ۱۰ میلیون تومان سرمایه گذاری در این اوراق هر سال ۲ میلیون تومان سود عاید شما میکنه
حالا اگر پرداخت سود ماهیانه باشه شما هر ماه یک دوازدهم ۲ میلیون تومان و اگر سه ماهه باشه، هر سه ماه، معادل سه دوازدهم ۲ میلیون تومان رو دریافت خواهید کرد.
اوراق مشارکت معمولا برای یک هدفی منتشر میشن. مثلا برای تامین مالی احداث یک سد
بعد از ساخته شدن سد، اگر سودی که از ساخت آن عاید پیمانکار میشود، بیشتر از ۲۰ درصد سالیانه بود، خریداران اوراق مشارکت در مازاد سود هم به نسبت مشخص سهیم میشن.
با ارزوی موفقیت برای شما
سلام و خسته نباشید. سوال خیلی مهمی برام پیش اومده درباره نحوه پرداخت سود در اوراق مشارکت. برای مثال ما مبلغ ده میلیون تومان اوراق مشارکت میگیریم. در این اوراق مشارکت که سود علی الحساب ۲۰% است سود هر ۳ ماه یکبار پرداخت میشه و این اوراق ۳ ساله است. یعنی هر ۳ ماه یک بار مبلغ دو میلیون تومن دریافت میشه و در نهایت بعد از این که سه سال تمام شد در سود بیشتر بودن سود امکان داره ما به تفاوت رو پرداخت کنند. درسته؟
سلام. انتقادات و پیشنهادات شما به ما کمک میکنه تا کارمون رو بهتر انجام بدیم.
از کامنت دلگرم کننده شما بینهایت سپاسگزاریم.
با آرزوی موفقیت برای شما
سلام. روزخوبی داشته باشید.بسیار متشکرم .مطالب بسیار ارزنده هستند