موجودی خالص

تعریف موجودی خالص چیست؟

موجودی خالص (Equity) ارزش کلیه دارایی ها پس از کسر همه بدهی ها و دیون است. به عبارتی آنچه از دارایی های پس از پرداخت بدهی ها باقی می‌ماند، موجودی خالص گفته می‌شود.

توضیحات مدیر مالی در مورد موجودی خالص

به‌طور عمومی، تعریف موجودی خالص می‌تواند با تساوی حسابداری زیر نمایش داده شود:

بدهی ها- دارایی ها= موجودی خالص

به خاطر انواع مختلف دارایی های موجود، این تعریف ساده می‌تواند معانی متعددی در هنگام اشاره به انواع مختلف دارایی ها داشته باشد. در زیر با تعارف دقیق‌تر انواع موجودی خالص آشنا می‌شوید.

  1. سهام یا هر نوع دارایی دیگری که نشان‌دهنده مالکیت در سود شرکت است. این تعریف فقط در شرکت های خصوصی که قابلیت خرید و فروش و سرمایه گذاری به‌صورت عمومی را ندارند، مورداستفاده قرار می‌گیرد و اصطلاحاً به آن سرمایه گذاری خصوصی (private equity) گفته می‌شود.
  2. در شرکت های سهامی، موجودی خالص اشاره به حقوق صاحبان سهام دارد. به عبارتی پس از کسر همه بدهی های شرکت از دارایی های آن، آنچه باقی می‌ماند به سهامداران شرکت اختصاص می‌یابد و حقوق صاحبان سهام گفته می‌شود. در ترازنامه شرکت، مقداری پولی که توسط سهامداران مشارکت داده می‌شود به‌علاوه سود یا زیان انباشته‌شده تحت عنوان ارزش خالص سهامداران شناخته می‌شود.
  3. در معاملات اعتباری که معامله گر با اعتباری که کارگزاری به او اهدا می‌کند، خرید و فروش می‌کند، ارزش اوراق بهادار او در یک حساب اعتباری منهای آنچه از کارگزاری قرض گرفته شده است، موجودی خالص به حساب می‌آید.
  4. در مبحث املاک و مستغلات، تفاوت بین ارزش بازار منصفانه کنونی ملک و مقداری که آن ملک در وام بدهکار است، موجودی خالص گفته می‌شود. به عبارتی آن مقداری موجودی که صاحب ملک می‌تواند بعد از فروش یک ملک و پرداخت وام مسکن دریافت کند موجودی خالص مالک به حساب می‌آید.
  5. ازنظر استراتژی های سرمایه گذاری، حقوق صاحبان سهام یکی از انواع دارایی های اصلی است. دو نوع دیگر از دارایی های دیگر، اوراق با درآمد ثابت (اوراق قرضه یا مشارکت) و پول نقد و مشابه‌های آن نظیر سپرده های بانکی است. این دارایی ها، در برنامه‌ریزی تخصیص دارایی برای ساختاربندی یک ریسک مطلوب و پروفایل سود در پرتفوی سرمایه گذار مورداستفاده قرار می‌گیرند.
  6. وقتی یک شرکت ورشکست می‌شود باید همه دارایی های خود را به فروش برساند و با مقدار پول به‌دست‌آمده هرچه قدر که باشد، بدهی هایش را پرداخت کند. آنچه پس‌ازاین اقدام باقی می‌ماند، موجودی خالص نام دارد و به آن اغلب “حقوق خالص مالکان” گفته می‌شود.

معنی این اصطلاح بیشتر به موضوع بستگی دارد. به‌طورکلی در امور مالی، شما می‌توانید به موجودی خالص به‌عنوان مالکیت شخص در هر دارایی بعد از پرداخت همه قرض های مرتبط با آن دارایی فکر کنید. به‌طور مثال، یک خودرو یا خانه با هیچ بدهی برجسته و قابل‌توجهی به‌عنوان ارزش خالص شخص مالک در نظر گرفته می‌شود زیرا او می‌تواند آن را به ازای پول نقد بفروشد، بدون اینکه قرضی برایش باقی مانده باشد. سهام شرکت‌ها معمولاً به‌صورت خالص هستند زیرا نشانگر مالکیت در یک شرکت‌اند و چنانچه شرکت ورشکست نشود سهامدار می‌تواند بدون توجه به بدهی های شرکت سهام خود را بفروشد و از شرکت خارج شود؛ بنابراین سرمایه گذاری در سهام معمولاً به‌خودی‌خود با بدهی و قرض همراه نیست.

برخلاف آنچه به نظر تفاوت‌های اساسی میان تعاریف بالا می‌آید، این تعاریف همه یک ویژگی مشترک دارند که ارزشی است که یک دارایی بعد از کسر ارزش بدهی ها خواهد داشت؛ بنابراین می‌توان ارزش خالص هر چیزی را با تعیین ارزش آن (با در نظر گرفتن هر ملک، ساحتمان، کالاهای سرمایه، فهرست موجودی و درآمدها) و کسر بدهی ها (شامل قرض ها و هزینه های سربار) معین نمود.

مثال برای محاسبه موجودی خالص

به‌طور مثال، فرض کنید که امین مالک و مدیر شرکتی است که قطعات خودرو تولید می‌کند. او می‌خواهد ارزش خالص شرکتش را تعیین کند. او تخمین می‌زند که ارزش ملک ۴ میلیارد تومان، ارزش کل تجهیزات و ماشین‌آلات ۲ میلیارد تومان، ارزش فعلی فهرست موجودی و تأمیناتش (فرآوری شده و فرآوری نشده) ۱ میلیارد تومان و ارزش حساب های دریافتنی هم ۱ میلیارد تومان است. او همچنین می‌داند که ۱ میلیارد تومان بابت وامی که برای تأمین مالی شرکتش گرفته بدهکار است، ۵۰۰ میلیون تومان باید به کارمندان پرداخت نماید و به تأمین کنندگان قطعاتش باید برای قطعاتی که تاکنون دریافت کرده ۵۰۰ میلیون تومان بپردازد. برای محاسبه ارزش خالص شرکت، امین باید کل بدهی هایش را از ارزش کل دارایی ها به‌صورت زیر کسر کند (عددها به میلیارد تومان است)

۶=۲-۸=(۰٫۵+۰٫۵+۱)-(۱+۱+۲+۴)= بدهی کل- ارزش کل دارایی ها

شرکت تولیدی امین ۶ میلیارد تومان ارزش دارد.

توجه داشته باشید که امکان دارد ارزش خالص شرکت او منفی باشد و وقتی اتفاق میفتد که ارزش یک دارایی کمتر از ارزش بدهی های همان دارایی است. ارزش خالص دارایی یک شرکت اغلب به دلایل مختلفی تغییر می‌کند. دلایل تغییر ارزش خالص شامل تغییر در ارزش دارایی ها نسبت به ارزش بدهی ها، استهلاک و بازخرید سهم است.

ارزش یا موجودی خالص ازاین‌جهت مهم است که نشان‌دهنده ارزش واقعی یک سهم در سرمایه گذاری است. سرمایه گذارانی که سهام یک شرکت را می‌خرند و آن را نگه می‌دارند، معمولاً به ارزش خالص خودشان علاقه‌مند هستند که به‌وسیله سهام شان نمایش داده می‌شود؛ اما این نوع از ارزش خالص شخصی عملکردی است از ارزش خالص کل شرکت، پس یک سهامدار که نگران درآمدهای خودش است ضرورتاً باید نگران خود شرکت هم باشد. داشتن سهمی از شرکت در طول زمان برای سهامدار سود سرمایه‌ای و احتمالاً سود سهام تولید خواهد کرد. همچنین این حق به سهامدار داده می‌شود تا در هیئت مدیره رأی داشته باشد و همه این مزایا بعداً نگرانی سهامدار درباره شرکت را هم از طریق سرمایه گذاری پیوسته و هم از طریق سود شخصی افزایش می‌دهد.

وقتی اقدام به تعیین ارزش دارایی ها و محاسبه ارزش خالص می‌شود، مخصوصاً برای شرکت های بزرگ‌تر، مهم است اشاره شود که این دارایی ها ممکن است شامل دارایی های مشهود مثل ملک و دارایی های نامشهود، مثل شهرت شرکت و شناخته‌شده بودن برند هم بشود. بعد از سال‌ها تبلیغ و توسعه پایه مشتری، برند یک شرکت می‌تواند یک ارزش ذاتی برای خود داشته باشد. به این مفهوم اغلب با عنوان “ارزش ویژه برند” اشاره می‌شود که ارزش یک برند را نسبت به نسخه‌ای از محصولات مشابه شناخته‌نشده محاسبه می‌کند. برای مثال، بیشتر مردم قبل از خرید یک محصول شناخته نشده، ترجیح می‌دهند کیک شیرین عسل بخرند چون با طعم آن (به هر دلیل دیگری) آشنایی بیشتری دارند. اگر یک عدد کیک صبحانه معمولی ۵۰۰ تومان و یک عدد کیک صبحانه شیرین عسل ۱۰۰۰ تومان قیمت خورده باشد، در این مورد شیرین عسل ارزش برند ۵۰۰ تومانی دارد. همان‌طور که ارزش خالص می‌تواند منفی باشد، ارزش برند هم قابلیت منفی بودن را دارا است و آن زمانی است که مردم مایل باشند که پول بیشتری برای محصولات گمنام پرداخت کنند تا اینکه پول برند خاصی را بدهند.

معادل‌ انگلیسی موجودی خالص عبارت است از:

Equity

تهیه‌شده در: مدیر مالی

اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش پرسش و پاسخ سوالات مالی مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این نوشته در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.