تعریف سهام ممتاز چیست؟
سهام ممتاز نوعی از مالکیت سهام شرکت ها است که دارنده آن ادعای بیشتری بر روی دارایی ها یا سود شرکت نسبت به سهامداران عادی دارد. سودی که سهامداران ممتاز بهصورت سالیانه دریافت میکنند ممکن است تضمینی باشد و شرکت هرسال ملزم به پرداخت سود مقرر به دارندگان سهام ممتاز باشد. همینطور ممکن است سهامداران ممتاز از اولویت بالاتری در دریافت سود نسبت به سهامداران عادی برخوردار باشند. در عوض معمولاً برخی حقوق نظیر حق رأی در مجامع از دارندگان سهام ممتاز سلب شود. درواقع سهم ممتاز ترکیب سهام عادی و اوراق بدهی است.
سهام ممتاز ویژگیهای اوراق بدهی نظیر اوراق قرضه که سود ثابت دارند و اوراق مالکیت نظیر سهام که پتانسیل افزایش قیمت دارند، با هم ترکیب میکند. بااینحال جزئیات سهم ممتاز شرکت های مختلف ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد که این جزئیات به هنگام انتشار این نوع سهام مشخص و اعلام میشود.
لازم به ذکر است در اواسط سال 98 سازمان بورس به شرکتهایی که قصد پذیرش در بازار بورس را داشتند اجازه داد تا سهام ممتاز داشته باشند. (مشاهده خبر)
توضیحات مدیر مالی در مورد سهام ممتاز
وقتی بحث دریافت سود سهام باشد، سهامداران ممتاز نسبت به سهامداران عادی ارجحیت دارند و معمولاً میتواند سود بیشتری از سهام عادی به صورت ماهانه یا فصلی به دارندگان سهام ممتاز پرداخت شود. این سودهای سهام میتواند به صورت ثابت بوده یا بر اساس یک معیار تنظیم شود. در سهم ممتاز با نرخ قابل تعدیل یا شناور یک سری عوامل خاص مشخص میشود که بر سود سهام تأثیر میگذارند و سهام ممتاز با نرخ شناور ممکن است سود سهام بیشتری از سهام عادی دریافت کند.
سهام ممتاز جمع شونده
شرکت ها معمولاً در شرایط بحرانی و زمانی که در تنگنا قرار میگیرند، پرداخت سود سهامداران را به حال تعلیق درمیآورند و یک یا چند سال سودی به سهامداران پرداخت نمیکنند. بااینحال ممکن است به سهامداران ممتاز این حق داده شده باشد که پرداخت های عقبمانده خود را قبل از اینکه سودی به سهامداران عادی پرداخت شود، دریافت کنند. سهام ممتازی که این ویژگی را دارند به سهام ممتاز جمع شونده معروفاند. برای مثال اگر شرکتی سه سال متوالی زیان ده باشد و سودی به سهامداران پرداخت نکند، در پایان سال چهارم و هنگام پرداخت سود، ابتدا باید سود سه سال گذشته سهامداران ممتاز را پرداخت کند و سپس به سراغ پرداخت سود سهامداران عادی برود.
بهعلاوه سهامدارن ممتاز هنگام انحلال شرکت نیز بر سهامداران عادی مقدم هستند، ولی هرگونه پرداخت سودی به آنها بعد از پرداخت بدهی ها و دیون شرکت انجام خواهد شد. همانطور که پیشازاین نیز گفتیم سهام ممتاز نوعی سهام هستند، اما برخی ویژگیهای اوراق قرضه را هم دارند. آنها درآمد قابل پیشبینی بیشتری نسبت به سهام عادی ارائه میکنند و بسیاری از آژانسهای رتبه بندی اعتباری، سهام ممتاز شرکت ها را نیز رتبه بندی میکنند. برخلاف اوراق قرضه، عدم توانایی شرکت در پرداخت سود سهام به سهامداران ممتاز به معنی ناتوانی شرکت در پرداخت دیونش نیست. چراکه سهامداران ممتاز جزو طلبکاران شرکت به حساب نمیآیند و مالک آن هستند.
حق رأی، قابلیت بازخرید و تبدیل به سهام عادی
سهام ممتاز معمولاً حق رأی ندارند، گرچه این حق ممکن است تحت بعضی توافقات به سهامدارانی که سود سهام دریافت نکردهاند، برگردد. این نوع سهام پتانسیل کمتری برای افزایش قیمت نسب به سهام معمولی دارد و در بازارهای جهانی معمولاً با چند دلار کمتر از قیمت انتشارمعامله میشوند. اینکه این نوع سهام با تخفیف معامله شوند یا با هزینه ای نسبت به هزینه انتشار، بستگی به ارزش و اعتبار شرکت و ویژگیهای سهام دارد: بهطور مثال، اینکه سهام مورد نظر شما، جمع شونده باشد، اولویت بالاتری در دریافت سود داشته باشد و یا اینکه قابلیت تبدیل به سهام عادی را داشته باشد، در قیمت آن تأثیرگذار است.
اگر سهام ممتاز قابل بازخرید باشند، شرکت ناشر میتواند آنها را به ارزش اسمی بعد از یک تاریخ معین بازخرید کند. برای مثال، اگر نرخ سود مرسوم در بازار کاهش پیدا کند و سود سهام به آن اندازه که باید، بالا نباشد، شرکت ممکن است سهام ممتازش را مطالبه کند و یک سری سهام ممتاز جدید با سود کمتر منتشر کند. اگر شرکت این گزینه را اعمال نکند این نوع سهام میتوانند همچنان بعد از تاریخ معین بازخرید مورد معامله قرار بگیرند.
بعضی از سهام ممتاز قابل تبدیل هستند، یعنی میتوانند به تعداد مشخصی سهام عادی تحت یک سری قوانین خاص تبدیل شوند. برای مثال هیئت مدیره میتواند رأی به تغییر سهام بدهد یا ممکن است سهامدار اختیار داشته باشد یا سهم ممتاز در تاریخ مشخصی بهصورت خودکار به سهم عادی تبدیل شود. اینکه آیا این روش برای سرمایه گذار سودمند است یا نه بستگی به قیمت بازار سهام عادی دارد.
خریداران سهام ممتاز
سهام ممتاز انواع مختلفی دارند. ویژگیهای توصیف شده در بالا فقط مثالهای رایج هستند و معمولاً به روشهای مختلفی با هم ترکیب میشوند. یک شرکت میتواند سهام ممتاز را تحت تقریباً هر شرایطی منتشر کند، با فرض اینکه از قوانین و مقررات تخطی نکند. سهام ممتاز معمولاً هیچ تاریخ سررسیدی نداشته و یا تاریخهای طولانی دارند.
با توجه به اینکه سهم ممتاز مزایای مالیاتی زیادی برای شرکت ها دارند، گزینه جذابی برای مدیران به حساب میآیند اما سرمایه کذاران معمولاً به این نوع سهام علاقهای ندارند.
سهام ممتاز و عادی از دو منظر کلیدی با هم تفاوت دارند:
اول: سهامداران ممتاز ادعای بیشتری نسبت به دارایی ها و درآمدهای شرکت دارند. این در طول دوران رونق که شرکت درآمد خوبی دارد و تصمیم به توزیع سود سهام به سرمایه گذاران میگیرد، درست است. در این صورت وقتی تقسیم سود انجام میشود، سهامداران ممتاز باید قبل از سهامداران عادی پرداختی خود را دریافت کنند؛ اما این ادعا در دوران رکود و کسادی بازار هنگامیکه سهامداران عادی در آخر صف برای دریافت سود قرار دارند اهمیت بیشتری مییابد. این بدین معنی است که وقتی شرکت باید تسویهحساب کند و پول همه طلبکاران و صاحبان اوراق قرضه را بدهد، سهامداران عادی تا قبل از اینکه سهامداران ممتاز پرداختی خود را بگیرند، پولی دریافت نخواهند کرد.
دوم: اینکه سود سهام ممتاز از سهام عادی متفاوت و معمولاً بزرگتر است. وقتی شما یک سهام ممتاز میخرید، انتظار دریافت سود سهام خواهید داشت زیرا سود در فواصل منظم پرداخت میشود. این ضرورتاً برای سهامداران عادی صدق نمیکند، چراکه هئیت مدیره شرکت تصمیم میگیرد که آیا سود سهام پرداخت کند یا نه. به خاطر این ویژگی، سهام ممتاز نوعاً به اندازه سهام عادی نوسان ندارند و میتوانند بعضیاوقات بهعنوان اوراق با درآمد ثابت طبقهبندی شوند. غیرازاین ویژگی، حقیقت دیگری که وجود دارد این است که سود سهام ممتاز معمولاً تضمین شده است، یعنی اگر شرکت یک سال سودی پرداخت نکند، در پایان سال دوم باید ابتدا سود سال اول و دوم سهامداران ممتاز را پرداخت کند و سپس سود سال دوم سهامداران عادی را!
بهعنوان جمعبندی: سهام ممتاز را بهعنوان یک اوراق بهادار با ویژگیهایی مابین اوراق قرضه و سهام عادی در نظر بگیرید.
معادل انگلیسی سهام ممتاز عبارت است از:
Preferred Stock
تهیهشده در: مدیر مالی
اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش پرسش و پاسخ سوالات مالی مطرح کنید. همینطور با اشتراکگذاری این نوشته در شبکههای اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.